Ik heb meer dan eens horen zeggen “je moet veel lezen om zelf te kunnen schrijven”. Ik vraag me af of dat zo is. Ik lees wel, maar kan het niet 'heel veel lezen' noemen. Wat ik lees is fantasy, detective, jeugdboek, reisverhaal. Ik consumeer een boek, lees het nooit technisch. Dat heeft mijn interesse niet. Ik schrijf nooit in het genre dat ik lees, op het reisverhaal na dan. Moet ik meer gaan lezen, ook technisch lezen, om zelf beter te schrijven? Ik hou deze vraag in gedachten wanneer ik me onderdompel op de Schrijfdag 2013 in Brussel.

Ontmoeting met poëzie

Het is mijn eerste schrijfdag en ik ken er niemand. Terwijl ik de trap oploop, houdt een dame in maagdelijk witte verkleedkleding mij staande.
“Mag ik iets in uw oor fluisteren?”
Maar natuurlijk! Ik houd het ene eind van een lange koker tegen mijn oor. De witte fee fluistert. Helder klinken haar woorden. Ik probeer me volledig te concentreren, maar uiteraard vervliegt het gedicht in mijn hoofd en blijven slechts indrukken achter. Fragmenten zonder samenhang. Boodschap in een fles. Mens gaat niet over de oceaan. Natuurlijk wel, denk ik, ik zeil!
Aan deze kant van de oceaan is er een eenvoudige boodschap: “wil je mij het zout geven mijn lief?”
Ik vind het prachtig, wil vasthouden, maar woorden laten zich niet vastzetten in mijn hoofd. Daar zijn ze niet voor gemaakt. Hoewel? Woorden in poëzie gegoten zijn waarschijnlijk wel geschreven om vast te haken in je hoofd, in je gedachten, je beleving. Ik heb niet veel met poëzie, snap het meestal niet en heb het daarom na school volledig links laten liggen. Maar nu, nu een fee mooie woorden in mijn oor fluistert, denk ik toch voorzichtig dat ik het genre een kans moet geven. Als lezer, want als schrijver ligt de enorme worsteling met poëzie bij een schrijfcursus nog heel vers in mijn geheugen.

Onbekendheid met schrijvers

Ik bedank de fee en loop verder. De overgang is groot. Een foyer vol pratende, schuifelende mensen met een rij langs de koffie en thee. Ik pak een kopje, kies een zakje en zoek rond naar een plek waar ik mijn, bij de aankomsthal gekregen, map en persoonlijke envelop kan openen. Snel manoeuvreer ik naar een vensterbankplek. Mijn kop thee overleeft zonder morsen. Naast me staat een vrouw, verdiept in haar schrijfdagspullen. Ik laat de mapinhoud door mijn handen gaan: een tijdschrift, veel informatie, een cd met drie verhalen van Annelies Verbeke. Leuk! Ik ken haar helemaal niet, maar ga wel haar workshop volgen. Eigenlijk ken ik geen van de namen van de aanwezige schrijvers. Ik begin het een beetje als een gemis te ervaren. Verzin excuses voor mezelf. Dat mijn geheugen te slecht is bijvoorbeeld. Dat het allemaal Belgische schrijvers zijn, die in Nederland minder bekendheid genieten en verstopt staan in onbereikbare boekenkasten van de boekhandelaar. Ik weet dat het slappe excuses zijn en dat ik me best had kunnen inlezen in een aantal schrijvers. Ik weet immers al een paar maanden dat ik hier ga komen. Ik verdiep me gauw in de envelop. Er staan een paar dichtregels op:

“Licht grijsgroen zijn haar ogen.
'Als jij lacht, meisje, zie ik zo de Noordzee voor me.'

Lieve Van de Vijver”

Ik lees het een paar keer. Hoe doen ze dat? Hoe weten zij mijn kleur ogen? Hoe weten ze dat ik bijna op de Noordzee woon? Bijzonder dat het zo gelijkend is. Ik wil niet weten of het misschien ook op alle andere enveloppen staat. Dat hoort bij het mysterieuze van poëzie beslis ik ter plekke.

Persoonlijke ontmoeting

Ik ben door al het materiaal heen, drink mijn bijna koude thee op terwijl ik om me heen kijk. Mijn blik kruist die van mijn buurvrouw. We glimlachen.
“Welke workshop heb jij zo?”
We gaan allebei naar Annelies. Er ontwikkelt een gesprek waar in hoog tempo een heleboel langs komt. Ik weet al snel dat zij de schrijfacademie in Antwerpen doet, in België woont, maar Nederlandse is en al jaren schrijft. Zij weet na vijf minuten dat ik op een zeilboot woon, pas begin met kijken of ik echt iets kan met creatief schrijven, wel stukjes schrijf op een paar eigen websites en in de websitebouw zit. Twee Hollanders die elkaar treffen op een Belgische schrijfdag in Brussel. Ik heb het gevoel precies de enige andere Hollander tussen een paar honderd Belgen uit te hebben gezocht. Toeval?

'Kortverhalen' door Annelies Verbeke

We trekken samen op tot na de lunch. De twee uur Annelies Verbeke vliegen voorbij. Ik maak zoveel mogelijk aantekeningen. In mijn hoofd schieten ideeën alle kanten op. 'Ik wil schrijven! Ik wil schrijven! Ik wil schrijven!' dendert het daar binnen. Afgewisseld door 'Kan ik dit ook?' Annelies vertelt, vraagt, laat lezen, leest voor en daarmee inspireert ze mij. Al meteen bij het begin geeft ze een aantal korte-verhalen-schrijvers 'die je moet lezen' en er volgen er meer gedurende haar voordracht. In mijn gedachten zweeft af en toe het antwoord op mijn vraag langs. Ik voel meteen weerstand opkomen. Ik wil er nog niet aan. Ik vind lezen heerlijk, maar niet als ik het onder een vergrootglas moet leggen.

Schrijfstudenten moeten lezen

Met de over elkaar buitelende ideeën nog in mijn hoofd, neem ik 's middags plaats in wat 'het literaire café' heet. Hier worden een paar debatten gehouden, onder andere over schrijfopleidingen. De gesprekken met de schrijvers kunnen mij slechts matig boeien. Uit het verhaal over schrijfopleidingen neem ik wel mee dat er veel gelezen wordt door de studenten. Het is één van de belangrijke onderdelen van het leren goed te schrijven. Wat boeit je en wat niet? Waarom vind je een verhaal, een gedicht, een roman goed of juist slecht? Slechte boeken zijn zelfs beter, want: van fouten kun je leren!

Ga ik meer lezen om te kunnen schrijven?

De Schrijfdag wordt afgesloten met een literaire slotshow. In de theaterzaal sleept pianomuziek me mee in andere werelden om terug te komen en geboeid te worden door de werkmethodes van gevestigde schrijvers. Ik weet nu al dat ik volgend jaar weer ga. Maar, ga ik straks thuis meer lezen om te kunnen schrijven? Ben ik overtuigd dat ook technisch lezen nodig is om te kunnen schrijven? Ik ga zeker veel meer lezen over schrijftechnieken. De speciale boeken die daarover geschreven zijn. Ik ga ook meer lezen in de genres waarin ik zelf wil schrijven. Maar… een boek dat me opslokt vervolgens technisch te lezen… dat is nu nog een stap te ver.